Ekstremite Boy Eşitsizliği

Byfikirperestajans@gmail.com

Ekstremite Boy Eşitsizlikleri Nedir?

Ekstremite boy eşitsizliği, bir çocuğun sağ ve sol kolu ya da bacağı (ekstremiteleri) arasında belirgin uzunluk farkı olması durumudur. Bu küçük bir fark olabileceği gibi (birkaç mm ya da cm), bazen çocuğun günlük yaşamını önemli ölçüde zorlaştıracak kadar büyük de olabilir.

Nedenleri Nelerdir?

Çocuklarda ekstremite boy eşitsizlikleri farklı sebeplerle ortaya çıkabilir:

  1. Doğumsal (Konjenital) Nedenler: Bazı çocuklar, anne karnındaki gelişim sürecinde oluşan durumlar nedeniyle bir ekstremitesi diğerinden daha kısa (veya uzun) şekilde doğabilir. Buna konjenital uyluk kemiği (femur) kısalığı (CFD) gibi durumlar örnek verilebilir.
  2. Büyüme Plağı Hasarları: Çocuklarda kemik büyümesinden sorumlu olan büyüme plakları; travma (kırıklar), enfeksiyon veya tümör gibi sebeplerle hasar görebilir. Bu hasar, ekstremitenin sağlıklı uzamasını engelleyerek boy farkına yol açabilir.
  3. Enfeksiyonlar: Özellikle çocukluk çağında yaşanan ciddi kemik veya eklem enfeksiyonları, ilgili bölgedeki büyüme plaklarının işlevini bozarak uzama sürecini etkileyebilir.
  4. Nöromusküler Hastalıklar: Beyin felci (serebral palsi) gibi hastalıklar, kas-iskelet sistemini etkileyerek bacaklar arasında eşitsizliğe neden olabilir.
  5. Dış Etmenler: Çocuğun beslenme yetersizliği, aşırı yük binmesi (yanlış egzersiz alışkanlığı, ağır yük taşıma vb.) gibi faktörler de endirekt olarak büyümeyi olumsuz etkileyebilir.

Belirtiler ve Tanı Süreci

  • Çocuğun bacak uzunluklarında belirgin bir farkın olması yürüme bozukluğuna neden olur, çocuklar, denge kurmak için yürürken topallayabilir. Bu durum kalça ve omurga bölgelerine fazla yüklenmeye neden olur.
  • Uzun süreli ekstremite boy eşitsizliklerinde, vücudu dengelemek için omurgada eğrilik gelişebilir.
  • Ayakta kalma süresi uzadığında kalçada, dizde veya ayakta ağrı hissedilebilir.

Tanı için çocuğun çocuk ortopedi uzmanı tarafından detaylı muayenesi gerekir. Bacak uzunluk ölçümleri yapılır. Bacak uzunluk grafisi, üst ekstremite grafileri çekilerek kemik uzunlukları ölçülür ve aradaki fark saptanır.

Tedavi Yöntemleri

Ekstremite boy eşitsizliğinin tedavisinde çeşitli yöntemler uygulanır. Tedavi seçimi, çocuğun yaşı, mevcut farkın büyüklüğü, nedenleri ve ileride olası büyüme potansiyeli dikkate alınarak yapılır.

4.1. Yakın Takip ve Ortez Kullanımı

  • Yakın Takip (Bekle-Gör Yaklaşımı): Bazı hafif eşitsizliklerde, çocuğun büyüme sürecinin devam etmesiyle fark azalabilir veya tamamen düzelebilir. Uzman hekim düzenli aralıklarla kontroller yaparak durumun seyrini izler.
  • Ortez veya Tabanlık Eklenmiş Ayakkabı: Boy farkı az ise, çocuğun ayakkabısına eklenecek özel yükseltmelerle yürüyüş dengelenebilir ve ağrı sorunları azaltılabilir.

4.2. Cerrahi Müdahaleler

  • Epifizyodez (Büyüme Plağının Durdurulması): Uzunluk farkı 3 cm.den az ise, ileride tekrarlayan uzunluk farkı oluşacağı düşünülüyorsa daha uzun taraftaki büyüme plağı geçici veya kalıcı olarak kapatılabilir. Böylece kısa tarağın uzamaya devam etmesi, eşitsizliği azaltır.
  • Uzatma Ameliyatları (Distraksiyon Osteogenez): Kısa bacağı uzatmak için kemik cerrahi olarak kesilir ve harici (Sirküler ya da tek taraflı fiksatörler) ya da dahili (intramedüller çivi) fiksatörler yerleştirilir. Günde milimetrelik artışlarla kemik uzatılır. Tedavi süresi, uzama miktarına ve çocuğun iyileşme hızına göre değişir.
  • Düzeltme Ameliyatları: Kemik eğriliği (deformite) varsa, kemik kesilerek doğru hizaya getirilip sabitlenebilir. Böylece hem bacak boyu hem de hizalama sorunları düzeltilebilir.

4.3. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon

Cerrahi öncesi veya sonrasında fizik tedavi gerekebilir. Bu, çocuğun kas gücünü artırır, eklem hareket açıklığını korur ve yürüyüş kalitesini iyileştirir. Ayrıca dengeli bir yük dağılımı sağlamak açısından rehabilitasyon oldukça önemlidir.

Ailelere Öneriler

  1. Düzenli Kontrol: Çocuğunuzda bacak veya kol uzunluk farkı olduğunu düşünüyorsanız, vakit kaybetmeden bir ortopedi uzmanına danışın. Düzenli kontrollere giderek ilerlemenin takip edilmesi çok önemlidir.
  2. Beslenme ve Egzersiz: Sağlıklı büyüme için dengeli beslenme ve doktor kontrolünde yapılan uygun egzersizler, kas iskelet sisteminin güçlü kalmasına katkı sağlar.
  3. Psikolojik Destek: Uzun tedavi süreçleri veya gözle görülebilir farklılıklar, çocuklarda özgüven problemi veya sosyal uyum zorlukları yaratabilir. Gerekirse bir uzmandan (psikolog veya psikolojik danışman) destek alabilirsiniz.
  4. Tedavi Sürecine Dahil Olun: Cerrahi müdahale veya ortez kullanımı gibi tedavi planlarında, hekiminizle düzenli iletişim kurarak tedavi süreci hakkında bilgi edinin. Çocuğun evde yapması gereken egzersizleri ve dikkat etmesi gereken noktaları takip edin.
  5. Koruyucu Önlemler: Çocuğunuz aktif spor yapıyorsa, darbe riski yüksek sporlarda koruyucu ekipman kullanmasını sağlayın. Kırıklar veya büyüme plağı hasarları, boy eşitsizliğinin artmasında önemli bir faktör olabilir.

Sonuç olarak; çocuklarda ekstremite boy eşitsizlikleri, genellikle erken teşhis ve uygun tedavi yaklaşımlarıyla kontrol altına alınabilir veya büyük ölçüde düzeltilebilir. Önemli olan, sorunun erken fark edilmesi ve bir çocuk ortopedi uzmanının rehberliğinde doğru tedavi yöntemlerine yönelmektir. Ailelerin, bu süreçte çocuklarına fiziksel ve duygusal destek sağlaması, tedavi başarısını ve çocuğun genel yaşam kalitesini artıracaktır.

Unutmayın ki burada yer alan bilgiler yalnızca genel bilgilendirme amaçlıdır. Çocuğunuzda şüpheli bir durum olduğunu düşünüyorsanız ya da mevcut bir tanı konduysa, mutlaka uzman görüşü alınız.