Serebral Palsi Nedir Nedenleri Nelerdir?

Serebral Palsi | Nedenleri, Belirtiler ve Tedavi Süreci

Serebral palsi (SP), hamilelik, doğum ya da doğum sonrası dönemde beyinde oluşan hasar nedeniyle hareket ve duruşu etkileyen kalıcı ancak ilerleyici olmayan bir nörolojik bozukluktur. Zamanla kas-iskelet sistemindeki uyumsuzluklar deformitelere neden olabilir. Erken teşhis, düzenli takip ve multidisipliner tedaviyle çocuklar için yaşam kalitesi artırılabilir.

Serebral Palsi Nedir?

Serebral palsi, doğum öncesi, sırası veya sonrası dönemde beyin hasarına bağlı olarak gelişen kalıcı hareket ve duruş bozukluğudur. Hasar ilerlemez, ancak büyüme sürecinde tedavi edilmezse belirtiler ağırlaşabilir. Kaslar kemik uzamasına eşlik edemezse deformiteler (kalça çıkığı, makaslama yürüyüşü vb.) gelişebilir.

Serebral Palsinin Nedenleri ve Risk Faktörleri

Erken doğum, düşük doğum ağırlığı
Doğumda oksijen eksikliği
Zor doğum
Anneye ait enfeksiyonlar, yüksek tansiyon
Genetik/metabolik hastalıklar
Beyin kanamaları ve travmalar

Serebral Palsi’nin Belirtileri Nelerdir?

Kaslarda sertlik (spastisite) veya nadiren gevşeklik (hipotoni)
Koordinasyon güçlüğü
Oturma, emekleme, yürüme gibi motor becerilerde gecikme
İstem dışı hareketler
Görme, işitme, konuşma güçlükleri (bazı vakalarda)

Ailelerin dikkat etmesi gereken gelişim sinyalleri:

6 ayda baş kontrolü yoksa
9 ayda desteksiz oturamıyorsa
12 ayda ayakta duramıyor veya sıralamıyorsa
18 ayda yürümeye başlamamışsa

Bu durumlarda çocuk nörolojisi veya ortopedi uzmanına başvurulmalıdır.

Serebral Palsi’de Tanı

Tanı genellikle gelişimsel geriliklerin fark edilmesiyle başlar. Nörolojik muayene yapılır, gerekiyorsa MRI veya BT gibi beyin görüntüleme yöntemleri kullanılır. Erken tanı, etkili tedavi için hayati öneme sahiptir.

Serebral Palsi’de Tedavi Süreci

Serebral palsi tedavisinde multidisipliner yaklaşım şarttır. Fizik tedavi, ortezleme ve medikal/tıbbi takip üç temel sacayağıdır. Ekip: Fizyoterapist, ortopedist, nörolog, beyin cerrahı, psikolog, ergoterapist, konuşma terapisti gibi uzmanlardan oluşur.

Fizyoterapi ve Rehabilitasyon

Kas gücünü artırma, postür ve yürüyüş geliştirme
Ergoterapi: Günlük yaşam aktivitelerinde bağımsızlık
Konuşma & Dil Terapisi: Konuşma/yutma sorunları
El-Uğraş Terapisi: Kullanılmayan elin fonksiyon kazanması

Ortezleme

AFO gibi yardımcı cihazlarla duruş ve hareket kontrolü sağlanır. Deformiteleri önler, çocuğun bağımsızlığını destekler.

Ortopedik Müdahaleler

Botoks: Spastisite tedavisinde kullanılır
Kalça çıkığı cerrahisi: Önlenemezse mutlaka uygulanmalıdır
Bükük diz yürüyüşü cerrahisi
Ayak deformiteleri için düz taban, halluks valgus cerrahileri
El/kollarda botoks, tendon transferi veya gevşetme işlemleri

Serebral Palsi’de Takip Süreci

Tedavi kadar düzenli takip de kritiktir. Tüm ekip tarafından yapılan değerlendirmelerle süreç dinamik olarak yönetilmelidir. Her çocuk için kişiselleştirilmiş bir yaklaşım gerekir.

Erken teşhis, rehabilitasyon ve aile desteğiyle SP’li çocuklar bağımsız, mutlu ve üretken bir yaşam sürebilir. Ailelerin sabırlı, bilinçli ve destekleyici olması bu sürecin başarısını belirler.